In onze steden en gemeenten moeten er meer, betere en grotere bomen komen. Dat dit perfect mogelijk is, bewijst de gemeente Brasschaat. Meer dan 80% van de straten is er beplant met laanbomen. Met ruim 34.000 bomen telt de gemeente bijna evenveel bomen als inwoners. Brasschaat is veruit de bomenrijkste gemeente van Vlaanderen. Brasschaat was dan ook de logische gastgemeente van de studiedag ‘laanbomen, bomen voor morgen’ eind mei.
“Bomen zijn vandaag belangrijk en zullen morgen nog belangrijker zijn”, opende Jos De Wael (VVOG) de studiedag.
Heel vaak bekijken steden en gemeenten groen als een kosten- en lastenpost waarop men bij besparingen als eerste gaat bezuinigen. De Nederlandse groene sector stelde dit probleem vast en besloot een aantal jaren geleden die visie tegen te gaan. Henk Raaijmakers vertelde hoe in Nederland de stichting De Groene Stad intensief onderzoek doet dat de voordelen van groen wetenschappelijk onderlegt. Op die manier wil De
Groene Stad stakeholders overtuigen om te investeren in een groene omgeving.
Zicht op groen
Eén van de domeinen waarop de voordelen van groen onderbouwd zijn is dat dat van de gezondheidszorg. Er werd wetenschappelijk aangetoond dat patiënten met zicht op groen vanuit de kamer substantieel sneller genezen (20% kortere hersteltijd). Patiënten die verblijven in een groene omgeving gebruiken 30% minder pijnstillers. Het is de uitdaging om met deze cijfers verschillende partners uit de gezondheidszorg samen te brengen en hen ervan te overtuigen in groen te investeren. Dit principe wordt opgenomen in de zogenaamde Groene Agenda. Nu er in Nederland een zekere basis gelegd is, wil de Europese boomtelersorganisatie ENA dit opentrekken naar het Europees niveau. Het lopende EU-project Green cities van ENA brengt deze boodschap reeds in verschillende Europese landen.
De juiste bomen
Ook Lucien Verschoren, voorzitter boomtelers AVBS, is overtuigd dat het geld aan de bomen groeit. Met één boom per inwoner doet Brasschaat het fantastisch als gemeente. Maar om de dagelijkse uitstoot van de gemiddelde Belg te compenseren, heeft ieder persoon 20 bomen nodig. Niet alle bomen zijn bovendien even geschikt om aan te planten. De impact van extreme weersomstandigheden binnen en buiten de stad verschilt van boom tot boom.
Lucien Verschoren stelde als antwoord hierop een assortiment voor van klimaatbomen die op onze Vlaamse kwekerijen geteeld worden en die gewapend zijn voor de toekomst. Onderzoek en ervaring toonden aan dat deze bestand zijn tegen een extremer klimaat. Het maakt deze bomen een goede keuze om aan te planten in je stad of gemeente. Het gaat om een lijst van zo’n 80 bomen. Ze zijn in alle maten en vormen beschikbaar bij onze Vlaamse telers.
In de lijst is er nog steeds een grote verscheidenheid aan bomen. Dat is ook nodig. Een brede verscheidenheid aan soorten vormt een buffer tegen extreme weersomstandigheden en beperkt de verspreiding van ziektenen plagen.
Grote bomen
Volgens Tom Joye van Inverde is een duidelijke visie vóór de aanplant zeer belangrijk om zo tot potentieel grote bomen en veel volume te komen. Daarvoor is de ondergrondse ruimte voor bomen zeer bepalend voor het bovengrondse volume dat een boom kan aannemen. Veel te vaak worden bomen aangeplant in een verhard plantgat dat onvoldoende ruimte biedt aan bomen waarvan men verwacht dat ze zullen uitgroeien tot een volwaardige volwassen boom. “Voor de toekomst van een boom te verzekeren, moet men investeren onder de grond”, aldus Tom Joye. Een correcte opvolging de eerste jaren na aanplant is uitermate belangrijk. Het voordeel is dat in die eerste jaren het werk perfect voorspelbaar en dus ook perfect in te plannen is.
Erfgoed
Gemeente Brasschaat is reeds hele lange tijd bezig met een consistent bomenbeheer. Dat maakt dat er veel kennis in huis is over heel wat aspecten. Guy Heutz van studiebureau Hesseleer werkte voor Brasschaat het beheersplan uit en legde uit met welke aspecten er bij elke beslissing rekening wordt gehouden. Een volledig digitaal geïnventariseerd bomenbestand zorgt ervoor dat het beheer professioneel aangepakt en opgevolgd kan worden. In Brasschaat wordt bijzondere aandacht besteed aan oude bomen. Hier is men ervan overtuigd dat hoe ouder de boom, hoe meer ecosysteemdiensten die kan leveren. Daarom wil men niet alleen véél bomen aanplanten, maar er ook voor zorgen dat de bomen een lange levensduur halen.
Gezien de lange tijd dat men aan bomenbeheer doet, is een groot deel van het bomenbestand opgenomen in erfgoed. Bij een heraanplant houdt men ook met de erfgoedbepaling rekening. Dat zorgt er vaak voor dat er bij vervanging opnieuw voor inheemse soorten gekozen wordt. Meer dan de helft van het bomenbestand in Brasschaat bestaat daardoor uit inheemse bomen. Het blijft een moeilijke beslissing of lanen op een bepaalde leeftijd in één keer vervangen moeten worden of dat de bomen één na één, bij uitval, vervangen worden. Onder andere voor dergelijke beslissingen is het zeer belangrijk om de inwoners voldoende te betrekken. Op die manier behoudt men het draagvlak bij de inwoners.
Bron: avbs.be
