‘Fietsen door de Heide’ in Nationaal Park Hoge Kempen

Uitgestrekte dennenbossen wisselen af met prachtige heidelandschappen. De Mechelse heide is met zijn 700 hectare bovendien een van de grootste heidegebieden in Vlaanderen. De nieuwe iconische fietsbrug op dit traject zorgt niet enkel voor een veilige oversteekplaats over de Weg naar Zutendaal, maar biedt vooral een prachtig zicht over de natuurlijke omgeving. Aan de noordelijke zijde fiets je over een fietspad met prachtige vergezichten over het heidelandschap. De constructie werd in het zuiden ingepast in een oude bomendreef en sluit perfect aan op het bestaande fietsroutenetwerk. Het ontwerp is van de hand van MAAT-ontwerpers en Witteveen + Bos. Aannemer Besix nam het bouwen van de fietsbeleving voor zijn rekening.

Iconische toegangsbrug

De 300 meter lange fietssteiger is een baken in het landschap. Om de link te leggen met het rijke mijnverleden in deze regio, kozen de ontwerpers voor een fijnmazige structuur van houten balken en kolommen, aldus Witteveen + Bos. In dit cultuurhistorisch landschap werden destijds massaal naaldbomen aangeplant om aan de vraag naar hout voor de koolmijnen te voldoen. Tussen de houten structuur stijgt een betonnen fietspad geleidelijk, maximum 4%, tot 6,5 meter hoogte om vervolgens na  30 meter opnieuw te dalen. “Voor de creatie van de houten constructie, maakten we een BIM-ontwerp, waarbij de frames een dubbel gebogen pad volgen aan de bovenkant en een gevarieerd maaiveld aan de onderkant. Door diverse punten met elkaar te verbinden, vormen heel wat houten balken, kolommen, spanten en planken in diverse maten en vormen het geheel. Het resultaat: een brug die bestaat uit overspanningen van 3 m, uitgezonderd ter hoogte van kruispunt met de Weg naar  Zutendaal, waar de overspanning 15 m bedraagt. Het was immers belangrijk rekening te houden met de minimum hoogte van de brug om zo het gemotoriseerd verkeer eronder optimaal te kunnen laten doorstromen. Dit impliceert dat we aanloophellingen moesten voorzien om een geleidelijke stijging te kunnen garanderen. Hier kozen we voor een kleinere overspanning, waardoor fietsers tussen de houten structuur geleidelijk stijgen tot een hoogte van 7 m om vervolgens - na een afstand van 30 m - terug te dalen. Zo ontstaat er tussen de hellingen een vlakke zone, wat een weids uitzicht biedt over de heide.”

Respect voor de natuurlijke habitat

“Al tijdens het ontwerp en gedurende het bouwproces was er uitzonderlijk respect en eerbied voor deze buitengewone natuur. Er is dan ook steeds nauw overleg geweest met het Agentschap voor Natuur en Bos en Regionaal Landschap Hoge Kempen en Maasland”, zegt gedeputeerde Igor Philtjens.

Tijdens de werken werd er zoveel mogelijk geprefabriceerd en daarna ter plaatse gemonteerd. Ook werd verlichting vermeden om de verschillende diersoorten niet te storen. Tijdens het broedseizoen werden er geen werken uitgevoerd. Door de lengte en de hoogte van de fietsbrug en het type fundering wordt de migratie van tientallen diersoorten bevorderd. Ook werd de zwarte asfalt vervangen door grijs beton dat minder snel opwarmt zo is het minder uitnodigend voor dieren om erop te zonnen. Tenslotte is de talud aan weerzijden van het fietspad nergens hoger dan 1,5 meter. Ook onder de fietsbrug gebeurden aanpassingen om de impact op het landschap zo klein mogelijk te houden en de veiligheid van de weggebruikers te verhogen. De Weg naar Zutendaal werd ter hoogte van de fietsbrug versmald van een dubbelbaanse naar een enkelbaanse rijweg. Zo maakt de brede centrale berm opnieuw deel uit van het natuurlijke landschap. De bomen die toch moesten verwijderd worden zullen door nieuw bos gecompenseerd worden.

‘Fietsen door de Heide’ in het Nationaal Park Hoge Kempen is een ‘Cycling Synergy’-project van Visit Limburg met financiële steun van de gemeente Maasmechelen, LSM, Toerisme Vlaanderen en de provincie Limburg.