Solitaire, hoogstammige, emblematische bomen met een zekere erfgoedwaarde. Daar draait het project Bakens van bomen om. Omdat Zuid-West-Vlaanderen amper beschermde landschapselementen telt, roepen Intercommunale Leiedal en de 13 steden en gemeenten uit de regio hun inwoners op om massaal bomen door te sturen die voor hen een zekere betekenis hebben: omwille van een bijzondere herinnering, hun specifieke locatie of historiek.
De ambitie: aantonen hoe belangrijk die “bakens van bomen” in de beleving van ons (stedelijke) landschap zijn, en de vervlogen erfgoedwaarde ervan in ere herstellen. Vaak vertellen oude bomen immers verrassende verhalen over het verleden van een bepaalde locatie. Een legendarisch stadsverhaal, een vergeten techniek of historisch landgebruik, de erfgoedwaarde van die zogenaamde solitaire, emblematische bomen kan nauwelijks overschat worden. Bovendien bepalen en kleuren ze het landschap. Redenen genoeg om ze - eindelijk - in de kijker te zetten.
Herontdek het ‘houtig’ erfgoed
Via Bakens van bomen hoopt initiatiefnemer Leiedal de aandacht op die markante bomen zelf te vestigen. Via de projectwebsite www.leiedal.be/bakensvanbomen/doemee kunnen alle inwoners van de regio een boom selecteren die voor hen een bijzondere (beeld)waarde heeft en in hun ogen bewaard moet blijven. Op die manier hopen Leiedal en de 13 lokale besturen draagvlak te creëren, de geschiedenis en identiteit van ons landschap in de verf te zetten en zo uiteindelijk de aandacht van het beleid voor landschappelijk erfgoed te verhogen.
Eerder selecteerde Leiedal voor iedere stad of gemeente al minstens één markante boom, en nu is het aan de bevolking om het lijstje verder aan te vullen. De intercommunale verzamelt alle doorgestuurde bomen op de projectwebsite, en trekt er in het voorjaar van 2022 opnieuw op uit, op zoek naar de opvallendste verhalen achter de ingezonden bomen.
Oude, alleenstaande bomen hebben niet enkel een grote visuele waarde in ons landschap, ze zijn stuk voor stuk ook de stille getuigen van een historisch gebruik. Zo staat een paardenkastanje langs een Scheldebocht in Avelgem - met hoog opgesnoeide takken, dikke stam en ovaalvormige kruin - te pronken als de wachter van de Scheldemeersen, terwijl knotwilgen in diezelfde Avelgemse meersen de oevers en bermen moesten versterken vóór de Schelde rechtgetrokken werd. In Deerlijk verwelkomen twee gekandelaarde lindes de bezoekers van een hoeve.
In Lendelede beschermt een eik een woning tegen de extreme weersomstandigheden. De naam Lendelede is dan weer afkomstig van een stel lindes op een heuvel. De gekandelaarde linde in de Beiaardstraat is daarvan een van de laatste restanten. Een opgaande populier in Wevelgem bakent als hoekboom op zijn beurt een eigendoms- of perceelsgrens af, en in Bellegem speelt een paardenkastanje niet alleen haar rol als herkenningspunt in de Steenlandermeers, de boom en het houten kruis herinneren ook aan de veroordeling van de broers Slosse in 1663.
