Uit onderzoek in Canada blijkt dat de Noorse esdoorn (Acer platanoides) de beste bescherming bieden tegen de schade van UV-straling. Hij wordt op de voet gevolgd door eik, winterlinde en rode beuk.
Bomen zorgen voor natuurlijke schaduw en beschermen daardoor tegen blootstelling van de mens aan ultraviolette straling van de zon die schadelijk kan zijn voor de huid. Bescherming voor deze straling is belangrijk in stedelijk gebied, zo geven de onderzoekers aan, omdat UV-straling op gebouwen en verharde ondergronden reflecteert. De mate van bescherming verschilt echter van boom tot boom, zo blijkt uit dit onderzoek.
De studie testte gedurende twee zomers 64 exemplaren van 16 verschillende boomsoorten in parken en op schoolpleinen in Toronto. Ze gebruikten daarvoor sensoren die gevoelig zijn voor UV-B-straling, het type UV-straling dat verantwoordelijk is voor verbranding van de huid. Er werden aanvullende gegevens verzameld over de structuur van de boomkroon en het bladerdak (kroongrootte en -vorm, dichtheid, hoogte tot de kroonbasis, vertakkingspatroon, enzovoort. Op basis daarvan berekenden ze de UV-beschermingsfactor (PF) voor elke boom (de verhouding tussen de UV-straling in volle zon en onder de boom). Die varieerde van -1,3 tot -3,4 afhankelijk van de boomsoort.
De Noorse esdoorn (Acer platanoides en A. platanoides ‘Crimson King’), winterlinde (Tilia cordata), zwepenboom of Westerse netelboom (Celtis occidentalis), Amerikaanse eik (Quercus rubra), tweekleurige eik (Quercus bicolor) en rode beuk (Fagus sylvatica 'Purpurea') vertoonden de hoogste PF-waarden (> 3). Westerse plataan (Platanus occidentalis), zwarte walnoot (Juglans nigra), paardenkastanje (Aesculus hippocastaneum) en witte esdoorn (Acer saccharinum) scoorden matig (tussen 2 en 3); Ginkgo biloba en rode esdoorn (Acer rubrum) de laagste PF-waarden (<2). Verdere analyse toonde aan dat kroontransparantie en de verhouding kroonbreedte-hoogte tot kroonbasis belangrijke voorspellers waren van PF. Schaduwtolerante bomen zoals Noorse esdoorn, plataan, linde en beuk scoorden doorgaans hoger dan de niet-schaduwtolerante bomen.
De auteurs benadrukken dat de PF-factor ook sterk kan verschillen binnen eenzelfde boomsoort, afhankelijk van de groeiomstandigheden (droogtestress, standplaats…), de ouderdom van de boom en het onderhoud (snoei). Bovendien is UV-bescherming niet de enige of belangrijkste factor bij de keuze van bomen in een stedelijke omgeving, zo stippen ze aan. Andere overwegingen zijn bijvoorbeeld het belang van de boom voor de biodiversiteit, luchtzuivering, wateropnamen enzovoort.
Het onderzoek door de University of Toronto werd gepubliceerd in Urban Forestry & Urban Greening. U kunt het volledige artikel hier downloaden
Gerelateerde artikels
