Beukenbladziekte (beech leaf disease) is een snel opkomende ziekte in de Verenigde Staten en Canada, die daar veel schade aanricht in bossen en landschappen. De ziekte wordt daar vooral vastgesteld op de Amerikaanse beuk, maar ook op de Europese beuk. De ziekte vormt een ernstige bedreiging voor de inheemse beuken. Om insleep te vermijden doet ILVO een beroep op iedereen om de bomen te inspecteren en alert te zijn voor symptomen.
Het gaat om een nieuwe en snel opkomende ziekte in de VS en Canada, die daar al veel schade heeft aangericht in bossen en landschappen. Tot nu toe werd de ziekte in Europa nog niet gevonden en bosbeheerders, boomkwekers en tuinders willen dat kost wat kost zo houden. Want de ziekte zou onze economisch en ecologisch belangrijke beukenpopulatie zwaar kunnen toetakelen.
Onderzoekers volgen de situatie nauwgezet op, maar ze komen ogen te kort. Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) vragen daarom aan burgers om melding te maken van symptomen die op de ziekte kunnen wijzen.
Hoe herken je de beukenbladziekte?
In zieke beukenbladeren en -knoppen zit een microscopisch aaltje: de bladnematode met de onuitspreekbare naam: Litylenchus crenatae subsp. Mccannii. Het aaltje zelf kan je uiteraard niet zien. Wat je wél kan zien, is vervorming en verkleuring van de bladeren.
In de lente en zomer zie je
- donkere groene stroken tussen bladnerven (vooral goed zichtbaar onderaan het blad)
- gekreukte bladeren met lederachtige textuur
- omkrullende bladeren
- bulten en kuilen in het blad
In de herfst en winter zie je:
- stroken tussen nerven die geel en bruin kleuren (zowel bij aan de boom hangende als van de boom gevallen bladeren)
Vooral kleine boompjes met een stamdiameter van minder dan 10cm worden aangetast.
Hoe en waar kan je symptomen melden?
Wanneer je denkt de symptomen van beukenbladziekte herkend te hebben, neem je best een foto. Zorg zeker dat je de bladeren zo goed mogelijk in beeld brengt, en neem ook foto’s van de takken en de volledige boom. Deze foto’s, samen met de precieze locatie van de boom en je contactgegevens, kan je bezorgen aan het ILVO (nicole.viaene@ilvo.vlaanderen.be), of je kan het melden via een module voor plaagorganismen op waarnemingen.be. Na elke melding wordt op basis van de foto’s een plan opgesteld om tot een finale diagnose te komen. Bij een sterk vermoeden van besmetting gebeurt dan een bezoek ter plekke, bemonstering en laboratoriumanalyse van plantenmateriaal.
“Na elke melding wordt op basis van de foto’s een plan opgesteld om tot een finale diagnose te komen”, vertelt ILVO-experte Nicole Viaene. “Bij een sterk vermoeden van besmetting, gebeurt een bezoek ter plekke, bemonstering en laboratoriumanalyse van plantenmateriaal.”
Wat als die diagnose positief is?
Een positieve diagnose is vooral slecht nieuws voor de boom: binnen een periode van 3 tot 7 jaar kan een uitdunning van het bladerdak en verzwakking van de boom verwacht worden. Onrechtstreeks heeft dit een grote impact op de directe omgeving van de boom, want die vormt een habitat en voedselbron voor veel vogels, eekhoorns, muizen, etc. En wanneer bladeren verdwijnen, komt er meer licht op de bodem, waardoor andere soorten beter groeien: het ecologisch evenwicht wordt verstoord en de bodemflora verandert.
“Tegelijk kunnen we, als we de ziekte snel kunnen detecteren, meteen aan de slag”, aldus Viaene. “Dan bestuderen we de biologie van de ziekte, evalueren we de risico’s en ontwikkelen we passende maatregelen om lokale besmettingen in onze bossen en parken in te dijken.”
Kan je meer doen dan melden alleen?
“Zeker. Vooral tuinders en boomkwekers en -handelaars spelen een sleutelrol in preventie en extra maatregelen”, stelt Viaene. “Aan hen wordt aangeraden om géén materiaal van beukenbomen (takken, twijgen, bladeren, zaailingen of kweekmateriaal), maar ook geen grond of organisch materiaal uit getroffen gebieden te importeren. Daarnaast is het belangrijk om boomkwekerijmateriaal van beuken vóór aankoop op symptomen van beukenbladziekte te controleren. Daarbij is het goed om te weten dat tot nu toe alleen beuken (Fagus spp.) worden aangetast, dus ook Fagus grandifolia (Amerikaanse beuk), en verschillende cultivars van onze gewone F. sylvatica (Europese beuk) en F. orientalis (Oosterse beuk). Andere beukensoorten (F. engleriana, F. crenatae,...) zijn waarschijnlijk ook gastheren.”
