De Vlaamse Bouwmeester heeft vier ontwerpteams geselecteerd voor het masterplan van de Rozentuin en het park van Coloma in Sint-Pieters-Leeuw. Doel van het masterplan is een unieke toekomstvisie te ontwikkelen, waarbij de bestaande en nieuwe bouwwerken, rozentuin, park en landschap – met respect voor het verleden en in aansluiting met de ruimtelijke beleidsvisie van Sint-Pieters-Leeuw – een samenhangend geheel vormen.
Het waterkasteel Coloma met bijbehorend domein van ca. 15 ha ligt vlak tegen het dorpscentrum van Sint-Pieters-Leeuw en aan de rand van het natuurgebied de Zuunvallei. De plek vormt een prachtige groene long op 10 km ten zuidwesten van Brussel. Het Agentschap voor Natuur en Bos legde hier vanaf 1995 in verschillende fasen een rozentuin aan. De rozencollectie is ondertussen verdeeld over het domein, maar toch vooral geconcentreerd aan de omheinde westzijde. De rozentuin is de centrale en unieke troef van het domein Coloma. Omwille van een grote collectie unieke en/of oude variëteiten geniet deze rozencollectie nationale en internationale faam.
Op het domein bevindt zich ook een gerestaureerde kasteelboomgaard met een verzameling oude fruitboomvariëteiten, en het park telt een aantal uitzonderlijke bomen. Het domein Coloma is een vertrek- en rustpunt in heel wat wandelingen en fietstochten door het Pajottenland. Park en collectie zijn publiek toegankelijk en gratis.
Masterplan
Het Agentschap voor Natuur en Bos wil in dialoog met alle stakeholders (o.a. het gemeentebestuur, Toerisme Vlaanderen, rozenverenigingen en -professionals) een nieuwe en ambitieuze toekomstvisie ontwikkelen voor het domein. Die nieuwe invulling, met als thema de roos en de rozencollectie van Coloma, dient volop in te zetten op de verschillende maatschappelijke behoeften, de exploitatie en de beleving van het domein.
Doel van het masterplan is een unieke toekomstvisie te ontwikkelen, waarbij de bestaande en nieuwe bouwwerken, rozentuin, park en landschap – met respect voor het verleden en in aansluiting met de ruimtelijke beleidsvisie van Sint-Pieters-Leeuw – een samenhangend geheel vormen. Het Agentschap wil een nieuw en aantrekkelijk verhaal voor de rozentuin, met centraal daarin de roos, met focus op de beleving doorheen álle seizoenen en voor álle bezoekers. De scenografie en de exploitatie van de rozencollectie en haar omgeving maken deel uit van het masterplan. Het nieuwe concept moet volgende beheersambities kunnen ondersteunen: duurzame beheersmethodes (waterbeheersing, gezonde bodem, organische kringlopen, onkruidbeheersing, beheerskost,…), collectiebeheer (eventuele selectie van rozenvariëteiten of thema’s is daarbij mogelijk), verhoogde biodiversiteit en natuurlijke plaagbestrijding, tijdelijke of permanente paviljoenen.
Het te ontwikkelen ruimere programma voor het domein moet aantrekkelijk en gebalanceerd zijn, met aandacht voor de organisatie van tijdelijke of permanente activiteiten of evenementen. Het park moet creativiteit toelaten en ondersteunen, voor zover deze verbonden is met de intrinsieke kwaliteiten en eigenschappen van de plek. Met het masterplan wil het Agentschap het domein tevens inbedden in een breder raamwerk van actuele of te ontwikkelen gebiedskwaliteiten en voorzieningen op een ruimer schaalniveau. De nieuwe ontwikkeling biedt opportuniteiten voor de opwaardering en of het herstel van de landschappelijke structuren. Complementariteit aan gelijkaardige sites in de groene rand rond Brussel is een aandachtspunt. Aansluitingen overwegen met toeristische routes of fietssnelwegen hoort daar ook bij. Er wordt gevraagd om een doeltreffende multimodale bereikbaarheid te ontwerpen, op lokaal niveau en op het niveau van de Groene Gordel en de wijdere omgeving, met aantakking aan bestaande toeristische routes of netwerken. Ook praktische noden als parkeervoorzieningen, zeker rond landhuis de Viron, waar een bibliotheek, gemeentelijke kantoren en diensten en vergaderzalen gevestigd zullen worden, maken mee het voorwerp uit van de ontwerpopgave.
Als uitwerking van het masterplan wordt een inrichtingsplan gevraagd voor een onthaalsite. Het onthaal dient minstens volgende functies te voorzien: overdekte (buiten)ruimte voor de individuele bezoekers, plaats voor georganiseerde (buiten)activiteiten voor 200 mensen (marktjes, opleidingen en demonstraties, evenementen,…), aanwezigheid van water, elektriciteit en sanitair in een af te sluiten ruimte.
De historiek, de erfgoedwaarde, het specifieke landschap en de toeristische en recreatieve aspecten bieden heel wat mogelijkheden als context voor een kunstopdracht. Het masterplan kan dan ook optioneel ruimte voor kunst in opdracht voorzien. Kunst wordt daarbij niet beschouwd als een instrument om de sociale, toeristische of landschappelijk noden te helpen lenigen, maar kan de context mee bevragen, betekenis toevoegen, de verbeelding prikkelen, kortom de opdrachtgever en het publiek de plek laten beleven met alle zintuigen.
Geselecteerde bureaus
In het kader van de Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester zijn vier ontwerpteams geselecteerd, die nu een voorontwerp moeten maken. In een latere fase wordt een van die bureaus gekozen voor het definitieve masterplan.
• BuroLandschap, De Gouden Liniaal Architecten bvba, i.s.m. Koen Vanmechelen (kunstenaar) en Util (studiebureau stabiliteit).
• BVBA TIJD EN VLIJT (tuin-en landschapsontwerper), fabulism (architectuur, landschap en stedenbouw).
• Erik Dhont Landscape architects, FELT architectuur & design (scenografie, architectuur en design), Maat-ontwerpers (ruimtelijk onderzoek en ontwerp).
• FOREST (ecologisch landschapsontwerp), OD205 (stedenbouw, landschap en procesregie), MET ZICHT OP ZEE (architectuur) en Stefanie Delarue (plantkundige).
Gerelateerde artikels
