Een dertigtal bomenexperts en -liefhebbers protesteert in een Open Brief tegen het kappen van een twintigtal gezonde volwassen platanen in het centrum van Gent.
In een stadscentrum met weinig groen, op de rand van het vroegere Belgacomplateau (tussen de Keizer Karelstraat en het Veermanplein) verdwijnen binnenkort een twintigtal gezonde platanen die een halve eeuw oud zijn. In de schaduw van de hoge Belgacomtoren komt een project met woningen, hotel en ondergrondse parkeergarage. Destijds werd de Belgacomcomplex gerealiseerd met een keermuur, een knipoog naar de 16e-eeuwse stadsomwalling en de vestingen van het verdwenen Spaans Kasteel aan de overkant van de Schelde. Aan de rand van dit terrein werden in het begin van de jaren 1970 een twintigtal platanen aangeplant. Deze inmiddels prachtig uitgegroeide bomenrij op het verhoogd plateau langs het Veermanplein wordt als onnodig beschouwd en dient te wijken voor een bouwproject.
“Vaarwel mooie platanen die in de voorbije hete zomer - zelfs met half uitgegraven wortels - geen blad verloren zijn en schaduw boden aan de honderden gebruikers van het ‘Veermanpark’!”
Gemiste kansen
Het nieuwe bouwproject is volgens de ondertekenaars
• een zoveelste gemiste kans die de economische balans laat primeren, maar kortzichtig de bomen negeert;
• een gemiste kans om de historiek van deze plek aan de samenvloeiing van Leie en Schelde aan te voelen en te begrijpen;
• een zoveelste aanslag op de schaarse grote bomen in de publieke ruimte;
• een zoveelste vernietiging van onze natuurlijke airco’s; ...
Vaarwel groen kapitaal
“Het verdwijnen van de volwassen platanen is een onbegrijpelijke verkwisting van kapitaal. Een vlugge berekening van de waarde van de bomen volgens de algemeen aanvaarde Uniforme Methode leert ons dat men zonder verpinken een slordige 40.000 euro over de balk gooit. En dan te bedenken dat, als we alle intrinsieke voordelen (ecosysteemdiensten) van deze bomen in rekening zouden brengen, we over een tienvoud hiervan moeten spreken.”
“Het duurt generaties vooraleer jonge bomen de kwaliteiten van oude bomen als klimaatregelaars overnemen. Het laten verdwijnen van oude bomen kan niet gemotiveerd worden door het aanplanten van jonge bomen op een andere plek buiten de stad. Bestaande natuur kan niet gecompenseerd worden door nieuwe natuur.”
Architectuur met oog voor bomen
“Ons hart bloedt ... en onze mening over de ruimtelijke ordening en architectuur in Vlaanderen krijgt opnieuw een flinke deuk. Waarom kan op de voormalige Belgacomsite geen nieuw en waardevol bouwproject gerealiseerd worden zonder de keermuren af te breken en zonder de platanen te vellen?”
“De bestaande keermuur en de platanen zouden het woonproject een meer uitgesproken groen panoramisch uitzicht geven met gratis zonwering en privacy voor de nieuwe bewoners. De keermuur, die veelvuldig gebruikt wordt als ruggensteun voor parkbezoekers of als klimmuur voor spelende kinderen, vormt samen met de platanen de rand van het ‘Veermanpark’. Wat wordt het als de vensterbanken en terrassen van de nieuwe woningen in de plaats komen?
“Het ‘Veermanpark’ zal er minder zijn voor spelende kinderen, voor groepjes jongeren die er samenkomen, voor picknickende scholieren en voor schaduwzoekende stadsbewoners op hete zomerdagen, … Het ‘Veermanpark’ met zijn graskussens zal herleid worden tot voortuin van het nieuwe wooncomplex en groene passage voor voetgangers en fietsers.
Weg het gezellige verblijfskarakter van dit parkje aan de oever van de Schelde.
Ook voor het oudste zwembad van België (Zwembad Van Eyck, 1886) is het nieuwe project een kaakslag.”
Beleidsmakers, projectontwikkelaars en architecten
- Ga bij het ontwerpen en ontwikkelen van nieuwe projecten uit van de aanwezige gemeenschapswaarden, de waardevolle bomen.
- Bekijk hoe groene plekken nu gebruikt worden en speel daarop in.
- Een waardevol nieuw bouwproject kan ook zonder tabula rasa.
“Gelukkig groeit het bewustzijn van enkele bekwame architecten omtrent de zorg voor moeder natuur ... en worden oude bomen als een godsgeschenk beschouwd. Bij architectuurwedstrijden worden steeds vaker projecten bekroond waar het behoud van het bestaande groen prioriteit krijgt. Het behoud van volwassen bomen maakt nieuwbouw in alle betekenissen winstgevender, ook op het vlak van gezondheid, beleving, klimaat en biodiversiteit.
Kunnen we vanaf nu de ‘oude cultuur’ van het vernietigen van het waardevolle achter ons laten?”
Ondertekenaars
Sandy Adriaensens, onderzoeker Proefcentrum voor Sierteelt Destelbergen
Emmanuel Ampe, landschapsarchitect Brugge
Koen Camelbeke, directeur Arboretum Wespelaar
Arthur De Haeck, dendroconsult Geraardsbergen
Yves Dehondt, docent Hogeschool Vives Roeselare
Philip De Roo, landschapsarchitect-stedenbouwkundige Gent
Dirk De Roose, em. docent KU Leuven
Nico D’Hamers, European Tree Technician en Vetcert Sinaai
Beatrijs Dhollander, architect
Jef Deruyter, landschapsarchitect Brugge
Jos De Wael, bio-ingenieur Gent
Rudi Geerardyn, landschapsarchitect-stedenbouwkundige Kortrijk
Paul Geerts, groenjournalist en bomenliefhebber
Martin Hermy, em. prof. KU Leuven
Hans Leinfelder, hoofddocent KU Leuven
Ides Leys, tuin- en landschapsarchitect Koksijde
Jan Moereels, landschapsarchitect-stedenbouwkundige Brasschaat
Fons Standaert, industrieel ingenieur en bestuurder NPM Meetjesland
Pieter Toebaert, algemeen directeur Kon. Mij. voor Landbouw en Plantkunde Gent
Patrick Van Damme, professor Fac. of Tropical AgriSciences Praag
Dirk Vandromme, landschapsarchitect-stedenbouwkundige Zwevegem
Christian Vermander, landschapsarchitect Gent
Patricia Vermander en Gerrit Desloovere Haïti
Ann Voets, landschapsarchitect ruimtelijk planner kunsthistorica Dworp
Dirk Waelput, landschapsarchitect-stedenbouwkundige Gent
[1] Uniforme Methode voor Waardebepaling van Bomen, Standaardbestek 250 voor de wegenbouw, versie 4.1, Hoofdstuk 2, 11 (www.wegenenverkeer.be)
