Natuur en Bos van de Vlaamse overheid beheert al ruim 20 jaar de internationaal bekende rozencollectie in het domein Coloma, in het centrum van Sint-Pieters-Leeuw. Drieduizend variëteiten van rozen uit de hele wereld sieren het park rond het waterkasteel. Om de collectie nog beter te laten samensporen met haar missie doet Natuur en Bos een beroep op de Open Oproep-procedure van de Vlaams Bouwmeester.
Een grote collectie met rozen in het domein is gerangschikt volgens herkomst. Typische rozenlanden als België, Nederland, Duitsland en Engeland zijn uiteraard goed vertegenwoordigd. Maar ook landen als Japan, China, Australië of Denemarken hebben een aparte deeltuin, naast collecties stamrozen, klimrozen of Lens-rozen. Om de collectie ook beter op beleving én op het natuurverhaal te laten scoren diende een hertekening van de hele tuin zich aan.
Marleen Evenepoel, administrateur-generaal van Natuur en Bos: “De rozentuin van Coloma vindt zijn gelijke niet. Maar we mogen ook niet blind zijn voor nieuwe maatschappelijke behoeften. We mogen en moéten ambitieus zijn in het hertekenen van het domein, waarbij we vertrekken van de sterktes en de expertise die we al ruim 20 jaar hebben opgebouwd. Natuur en Bos wil een nieuw en aantrekkelijk verhaal voor de rozentuin, met centraal daarin de roos met focus op natuur- en cultuurbeleving doorheen álle seizoenen en voor álle bezoekers.”
De ambitieuze plannen sporen ook samen met de visie van de gemeente Sint-Pieters-Leeuw. De gemeente kocht onlangs het aangrenzende landhuis De Viron, waar binnenkort o.a. de gemeentelijke bib, de vrijetijdsdiensten en het toerismekantoor worden gehuisvest. Burgemeester Luc Deconinck: “Het park met de rozencollectie is een grote troef voor de gemeente. We zijn blij om met Natuur en Bos de mogelijkheden te kunnen bekijken voor een versie 2.0 van de rozentuin. De nieuwe visie die we gaan ontwikkelen zal ook antwoord geven op de vele evenementen die we organiseren in het domein, van kampioenschappen voor trekpaarden tot het Gordelfestival. Zo denken we ook aan een ruime shelter of onthaalruimte in de rozentuin zelf, complementair aan onze ontmoetingsruimten en zalen in het kasteel en landhuis De Viron.”
Ideeën voor toekomstige inrichting
De ambities worden vormgegeven binnen een Europese wedstrijd, waarbij 4 ontwerpers mogen meedingen naar de uiteindelijke opdracht: het ontwikkelen van een masterplan voor het domein van Coloma en de rozencollectie. Het team Vlaams Bouwmeester hanteert daarvoor al vele jaren de Open Oproep-procedure, die vaker voor projecten van dergelijke omvang wordt ingezet. Eén van selectiecriteria zal ook duurzaamheid zijn: beheertechnieken, waterbeheersing en organische kringlopen. Met deze wedstrijd willen Natuur en Bos en de gemeente eerst en vooral meer ideeën krijgen van hoe de rozentuin in de toekomst zou kunnen worden ingericht.
Doel van het masterplan is een unieke toekomstvisie te ontwikkelen, waarbij de bestaande en nieuwe bouwwerken, rozentuin, park en landschap – met respect voor het verleden en in aansluiting met de ruimtelijke beleidsvisie van Sint-Pieters-Leeuw – een samenhangend geheel vormen. Het Agentschap wil een nieuw en aantrekkelijk verhaal voor de rozentuin, met centraal daarin de roos, met focus op de beleving doorheen álle seizoenen en voor álle bezoekers. De scenografie en de exploitatie van de rozencollectie en haar omgeving maken deel uit van het masterplan. Het nieuwe concept moet volgende beheersambities kunnen ondersteunen: duurzame beheersmethodes (waterbeheersing, gezonde bodem, organische kringlopen, onkruidbeheersing, beheerskost,…), collectiebeheer (eventuele selectie van rozenvariëteiten of thema’s is daarbij mogelijk), verhoogde biodiversiteit en natuurlijke plaagbestrijding, tijdelijke of permanente paviljoenen.
Het te ontwikkelen ruimere programma voor het domein moet aantrekkelijk en gebalanceerd zijn, met aandacht voor de organisatie van tijdelijke of permanente activiteiten of evenementen. Het park moet creativiteit toelaten en ondersteunen, voor zover deze verbonden is met de intrinsieke kwaliteiten en eigenschappen van de plek. Met het masterplan wil het Agentschap het domein tevens inbedden in een breder raamwerk van actuele of te ontwikkelen gebiedskwaliteiten en voorzieningen op een ruimer schaalniveau. De nieuwe ontwikkeling biedt opportuniteiten voor de opwaardering en of het herstel van de landschappelijke structuren. Complementariteit aan gelijkaardige sites in de groene rand rond Brussel is een aandachtspunt. Aansluitingen overwegen met toeristische routes of fietssnelwegen hoort daar ook bij. Er wordt gevraagd om een doeltreffende multimodale bereikbaarheid te ontwerpen, op lokaal niveau en op het niveau van de Groene Gordel en de wijdere omgeving, met aantakking aan bestaande toeristische routes of netwerken. Ook praktische noden als parkeervoorzieningen, zeker rond landhuis de Viron, waar een bibliotheek, gemeentelijke kantoren en diensten en vergaderzalen gevestigd zullen worden, maken mee het voorwerp uit van de ontwerpopgave.
Als uitwerking van het masterplan wordt een inrichtingsplan gevraagd voor een onthaalsite. Het onthaal dient minstens volgende functies te voorzien: overdekte (buiten)ruimte voor de individuele bezoekers, plaats voor georganiseerde (buiten)activiteiten voor 200 mensen (marktjes, opleidingen en demonstraties, evenementen,…), aanwezigheid van water, elektriciteit en sanitair in een af te sluiten ruimte.
De historiek, de erfgoedwaarde, het specifieke landschap en de toeristische en recreatieve aspecten bieden heel wat mogelijkheden als context voor een kunstopdracht. Het masterplan kan dan ook optioneel ruimte voor kunst in opdracht voorzien. Kunst wordt daarbij niet beschouwd als een instrument om de sociale, toeristische of landschappelijk noden te helpen lenigen, maar kan de context mee bevragen, betekenis toevoegen, de verbeelding prikkelen, kortom de opdrachtgever en het publiek de plek laten beleven met alle zintuigen.
Gerelateerde artikels
