VIBE-Congres ‘De gezonde en veerkrachtige gemeente’

Op donderdag 1 en vrijdag 2 oktober organiseren VIBE, Bond Beter Leefmilieu en KU Leuven – Faculteit Architectuur het congres ‘De gezonde en veerkrachtige gemeente’ over de transformaties op het vlak van stedenbouw en ruimtelijke planning in het post-coronatijdperk. Wegens de coronamaatregelen is de studiedag op 1 oktober opgevat als online webinar. Op dag 2 zijn een aantal geleide bezoeken gepland.

De coronacrisis drukt ons met de neus op de feiten: we moeten onze gemeentekernen anders inrichten. De crisis doet ons inzien dat aanpasbaarheid een belangrijk principe is in stedenbouw en ruimtelijke planning. En dit niet alleen om te kunnen anticiperen op pandemieën, maar ook op andere veranderingen zoals de klimaatverandering en de energietransitie. Volgens keynote speaker dr. Ward Rauws (Universiteit Groningen) is het essentieel dat buurten, gemeenten en regio’s meebewegen op de stroom van veranderingen en zich aanpassen.

Het VIBE-congres brengt stedenbouwkundigen, ruimtelijke planners, architecten, bouwprofessionals, beleidsmakers, beleidsmedewerkers, academici en studenten samen. Verwacht je aan theoretische en praktische inzichten die je op weg helpen om een veerkrachtige en gezonde gemeentekern uit te bouwen.

Omarm de natuur

Het ideaal van de gezonde en veerkrachtige gemeente is een ruime uitnodiging voor een kwalitatieve woon- en leefomgeving waar mens en natuur hand in hand gaan. Een inclusieve gemeenschap die niet enkel de klimatologische elementen respecteert maar ook de wensen en noden van haar burgers. “Om het klimaat te ontlasten van onze menselijke ingrepen, moeten we afstappen van de versteende omgevingen die onze steden en dorpen momenteel zijn”, verduidelijkt stedenbouwkundige en spreker Luc Eeckhout. “Kleine ingrepen kunnen een wereld van verschil maken. Door bestaande bomen te sparen in plaats van ze te rooien, brengen we de natuur terug naar onze woonomgeving. In Antwerpen veranderde het stadsbestuur het Operaplein tot een stenige woestijn. Of neem de Scheldekaaien waar slechts een smalle streep groen de rivieroevers siert. Hoeveel verder kunnen we gaan om de natuur te marginaliseren en te onderdrukken? De natuur moet wijken voor onze menselijke grilligheden terwijl we ze nu net nodig hebben om de klimaatsverandering tegen te gaan.”

Veerkrachtigheid duidt daarnaast ook op de toenemende vraag naar lokaliteit. Hoe creëren we een gemeente die zelf in haar behoeften kan voorzien? “Een herziening van ons economische systeem zorgt alvast dat we ons niet hoeven te beroepen op de buitenlandse grootmachten en multinationals. De lineaire economische logica is absoluut voorbijgestreefd. Circulaire alternatieven moeten de verlossing brengen. Het geld blijft zo binnen de grenzen van onze eigen nationale economie. Denk bijvoorbeeld aan lokale voedselkweek zodat we geen goedkoper voedsel uit het buitenland moeten importeren met tientonners. Lokaliteit zorgt ook voor een sterkere identiteitsconstructie waarbij iedere burger zijn plaats binnen het geheel kan innemen. Door het netwerk tussen de burgerpartijen te versterken, zorgen we dat eenlingen ook voldoende ondersteuning krijgen om de verandering van onze traditionele normen en waarden te versterken. Gezondheid, biodiversiteit, veerkrachtigheid en gemeenschappelijkheid gaan hand in hand. Blijven stilstaan kunnen we ons echt niet meer permitteren.”

Programma

Donderdag 1 oktober – Online

Onthaal en introductie door Bruno Deraedt (VIBE) en Francesca Vanthielen
De regeneratieve gemeente als kader (Luc Eeckhout, evr-architecten / KU Leuven)
Wat betekent klimaatverandering voor Vlaanderen? (Johan Brouwers, VMM)
De impact van klimaatverandering en groenblauwe netwerken op de gezondheid (Hans Keune, Universiteit Antwerpen)
Hoe kunnen we onze ruimte gezonder en klimaatrobuuster vormgeven? (Claire Laeremans, LAMA landscape architects)
Van theorie naar praktijk: de Walkabilityscore (dr. Ragnar Van Acker, Vlaams Instituut Gezond Leven)
Van theorie naar praktijk: de Kindnorm (Pieter Ledeganck, Gezinsbond)
Keynote ‘Adaptieve planning in perspectief’ (dr. Ward Rauws, Universiteit Groningen)
Debat met Katrien De Troeyer (huisarts / KU Leuven), Wout Baert (Fietsberaad), Xavier Buijs (VVSG), Gideon Boie (KU Leuven) en Peter Vervoort (Departement Omgeving) o.l.v. Francesca Vanthielen