Het is een opmerkelijke paradox. Enerzijds levert het tekort aan voldoende schoon water steeds vaker grote problemen op in steden, anderzijds zorgt klimaatverandering ervoor dat er steeds vaker wateroverlast is. Tim van Hattum, programmaleider ‘Klimaat’ van Wageningen University & Research, beschrijft hoe we via groene oplossingen én slimme technologie water kunnen veranderen van vijand naar vriend.
Steden krijgen steeds vaker te maken met watertekorten. Extreme droogte kan een bedreiging zijn voor de drinkwatervoorziening. Maar daarnaast is er door extreem weer ook vaker kans op wateroverlast door bijvoorbeeld vaker optredende zware regenbuien of wolkbreuken. Een hoge mate aan bestrating in de stad laat water slecht door. Rioleringen kunnen al dat water niet goed verwerken, aldus Van Hattum in het artikel in Wageningen Climate Solutions.
Meer groen in de stad is niet alleen goed voor mens, natuur en biodiversiteit. Ook kan groen in de stad bijdragen aan beter watermanagement: niet zo snel mogelijk afvoeren, maar elke druppel in de stad bewaren. “Zo kun je een stad inrichten als een spons, waarbij je de regen opvangt op de plek waar zij valt, of het je tuin, dak of straat is. Kan dat niet, dan moet je groene zones maken waar water samenkomt en vastgehouden wordt, zoals een waterplein.” Zo kun je een overvloed aan water bergen en opslaan voor tijden van droogte.
Waardevolle grondstof
“Vaak bekijken we steden nog civiel-technisch, waarbij we water de baas willen zijn via buizen in de grond. Gelukkig komt er een kentering in dat oude denken, iets dat versneld wordt door het klimaatprobleem. Een andere barrière zijn de kosten, want water vasthouden in plaats van afvoeren kost geld. Idealiter gaat er daarom budget van de gemeenteafdeling riolering naar de afdeling groenbeheer, want met meer groen is er minder riolering nodig. Maar er staan schotten tussen de financiële potjes, en afdelingen denken nog in hokjes. We moeten dus veel meer naar integrale concepten voor waterbeheer in de stad.”
Het is de kunst om, elke keer dat de schop de grond in gaat, na te denken over een slim ontwerp van de nieuwe stad. “Bouwers en landschapsarchitecten moeten goed nadenken hoe zij steden klimaatadaptief en natuurinclusief ontwerpen en bouwen. Wat zij neerzetten staat er voor 100 jaar of langer. Maar de bouw heeft al veel opgaven. Het moet circulair, energieneutraal en veilig, en dan komt er opeens nog ‘klimaatbestendig’ bij door de inzet van veel groen. Aan de andere kant kun je als bouwer het verschil maken door juist integraal te denken.”
Op veel verschillende manieren kunnen steden groen inzetten voor watermanagement in de stad. Zo stelt Van Hattum dat in de stad van de toekomst geen plek is voor betegelde tuinen. Ook natuurdaken en waterpleinen in de stad houden goed water vast. Slimme waterbergingen vlak buiten steden kunnen ook veel water opslaan voor tijden van droogte.
“Dat soort groene maatregelen, die maximaal bijdragen aan het leefbaarder maken van de stad en gebruikmaken van slimme technologie voor waterbeheer, is waar we veel meer naartoe moeten. Daarover zijn nog heel veel vragen. Want wat zijn de kosten en baten? Welke boomsoorten gedijen in het nieuwe klimaat? En hoe betrek je burgers? Voor die en vele andere vragen is nieuw onderzoek nodig.”
Gerelateerde artikels
