Zeg niet zomaar gracht tegen een wadi

Vlaanderen is een dichtbevolkte regio. Zelfs al hebben we het gevoel dat het vaak regent, toch is er door de hoge bevolkingsdichtheid weinig water ter beschikking. Een zesde van het grondoppervlak (16%) is verhard, waardoor het weinige water dat we hebben, maar moeilijk in de bodem kan doordringen. Door de klimaatverandering komen er bovendien meer droogteperiodes en meer periodes met felle regen. Dat maakt dat het des te noodzakelijker wordt om een systeem te vinden om regenwater op te slagen en in te zetten wanneer het nodig is. Op veel plekken is het huidige watersysteem daar nog niet toe in staat.

Wadi: zegen voor stedelijk watersysteem

“Bij elk ruimtelijk project moet rekening gehouden worden met regenwater,” aldus Patrick Willems, hydroloog aan de KU Leuven. “Er moet meer in onverharde ruimte en groen worden geïnvesteerd, en minder in asfalt. Er moeten meer stenen gebruikt worden waarlangs water kan sijpelen en onder pleinen moeten grote hemelwaterputten geïnstalleerd worden om regenwater op te vangen. Zoals in Antwerpen. Nieuw Zuid wordt een wijk die volledig ‘hemelwaterneutraal’ is. Laten we dat als voorbeeld nemen voor andere stedelijke omgevingen.”

Al het regenwater dat op de gebouwen van Nieuw Zuid terechtkomt, komt niet meteen in de riolering terecht. Het wordt ofwel geabsorbeerd door de vegetatie op de groendaken, ofwel wordt het afgeleid naar de wadi’s, waar het de ruimte krijgt om geleidelijk aan weer in de grond weg te trekken. Zo zorgen we ervoor dat het grondwater op peil blijft. De naam wadi is een acroniem van water afvoer drainage infiltratie, maar het woord komt eigenlijk uit het Arabisch. Het betekent droogstaand rivierdal. “Wadi’s zijn een uitstekend middel om het stedelijke watersysteem te verbeteren”, legt Kristof Schellekens van ontwikkelaar Triple Living uit. “Zeg dus niet zomaar gracht tegen een wadi. Een goed ontworpen wadi-systeem, zoals dat op Nieuw Zuid, buffert en infiltreert regenwater.

Landschapsarchitect Bas Smets: ”Om de waterhuishouding van het park ter plaatse te regelen zijn er wadi’s, of verzonken groene zones, voorzien. Via de lineaire wadi’s, of open greppels, tussen de gebouwen, loopt het regenwater naar de grote wadi’s in het park. Op mooie dagen vormen ze met hun licht hellende bodem ideale ligweides. Bij felle regen mogen ze probleemloos vollopen, zo verhinderen ze dat andere delen van de site onder water komen te staan. We experimenteerden eerder met wadi’s in het Brusselse Tour & Taxis.”

Stedelijke biodiversiteit

Al bij het ontwerpen van het masterplan van Nieuw Zuid zocht Studio Secchi-Viganò naar een duurzame manier om grondwater opnieuw te infiltreren in de grond. Zo werd een uitgekiend systeem van natuurlijke wadi’s bedacht, met een rijke kruidenvegetatie langs de weg. De vegetatie in de lagergelegen groenperkjes werd bepaald door landschapsarchitect Bas Smets. Ze bestaat uit een mix van plantjes, zoals bijvoorbeeld de vlier of kroonwikke, maar je vindt er ook verschillende boomstekken. “De mix aan plantjes zorgt ervoor dat er gedurende verschillende momenten van het jaar plantjes in bloei staan”, legt Smets uit, “maar de gevarieerde beplanting zorgt tegelijkertijd voor een beter doorwortelde bodem die op lange termijn waterdoorlatend blijft. De hoog opgaande vegetatie draagt ook bij tot de stedelijke biodiversiteit en de aanwezigheid van verschillende gradiënten van de wadi (nat-droog, hoog-laag, zon-schaduw) creëert een gevarieerde habitat. Wist je trouwens dat een volwassen wilg tot 100 liter water per dag kan opnemen?”

Bijkomend voordeel: het systeem van de wadi’s creëert een soort van oase-effect voor de buurt. De vele planten, bomen en kruiden in de wadi’s hebben op warme zomerdagen immers ook een verkoelend effect op de omgeving. Omdat planten tijdens de waterverdamping via hun bladeren heel wat warmte onttrekken uit hun omgeving, halen ze de omgevingstemperatuur naar beneden en creëren ze een aangenamer en gematigder zomerklimaat.

Bron: Architalks.be